Hè, wat zegt ze nou?
Ja Marcel, in de nieuwste uitgave van mijn vakblad Informatie Professional stond een artikel over de toekomst van de hogeschool- en universiteitsbibliotheek 'De Nederlandse Bibliotheek voor het Onderwijs' door John MacKenzie Owen
Het is een prikkelend artikel van een bibliotheekgoeroe die bijna met emiritaat gaat. Ik wilde het atikel in 1e instantie even via Yammer met de collega's delen, maar ik las de blogpost van Leen Liefsoens en dacht, ach waarom niet, nog maar een blogpostje ( dank je Leen :))
Volgens MacKenzie Owen zijn er 3 typen bibliotheken:
De kostbare bibliotheek met kostbare werken (cultureel erfgoed), onderhouden door enkele hooggespecialiseerde bibliothecarissen.
Zuydbibliotheek is me zeer dierbaar, maar valt niet onder de categorie kostbare bibliotheek.
De digitale bibliotheek, waar digitale informatie en diensten worden aangeboden, meestal onderhouden door een handjevol bibliothecarissen. Veel studenten maken gebruik van de digitale bibliotheek, voorziet dus in de behoefte gezien de enorme toename van informatiegebruik.
Heeft iedere onderwijsinstelling wel een eigen digitale bibliotheek nodig? Kunnen we niet volstaan met 1 Nederlandse digitale bibliotheek voor alle vormen van onderwijs? Die gericht is op functionaliteiten in plaats van collectie (alle typen, ook leermodules) en onderhoud van licenties? Eventueel door een commerciële partij geëxploiteerd?
En
De overbodige bibliotheek: dit is de bibliotheekruimte vol met boeken, waar heel veel bibliotheekmedewerkers bezig zijn om het geheel netjes te ordenen en te catalogiseren. Zoveel werk waar zo weinig gebruikers gebruik van maken, volgens MacKenzie Owen dan. De ruimte wordt alleen in beslag genomen door studenten met hun laptop, die nauwelijks gebruik maken van die boeken en tijdschriften in de ruimte.
Waarom ruimen we die boeken- en tijdschriftrekken niet op, en creeëren daar niet meer werkplekken of loungeruimtes waar studenten heerlijk kunnen vertoeven, voorzien van een goede catering en fijn samen kunnen werken.
Is dat zo? Zijn de kasten alleen maar sfeervolle wanddecoratie? Besteden we te veel tijd aan acquisitie, catalogiseren, uitleen en opruimen? Heeft Zuyd voldoende aan een seat2meet-achtige omgeving en 1 digitale onderwijsbibliotheek à la Google?
Ik ben nu een jaar weg uit de directe dienstverlening van de bibliotheek, daardoor neem je iets meer afstand. Ik vraag me ook wel af of we zoveel arbeidstijd moeten besteden aan aanschaffen en inwerken van boeken en IBL. Studenten krijgen steeds meer moeite met catalogusgebruik, snappen niets van de verouderde classificatiesystematieken. Moeten we ons niet meer focussen (dan nu al gebeurt) op informatievaardigheden, onderzoeksvaardigheden en instructies in hoe kennis te delen mbv o.a. social media?
Ja! Natuurlijk! maar ...
Wat als het onderwijs nog zo gericht is op het papieren boek? Het uitlenen of beschikbaarstellen van eBooks door de bibliotheek nog niet zo eenvoudig is? Docenten ondanks alle PR de weg naar databanken niet vinden? Docenten die net zoals studenten het zo verdomd lastig vinden om te zoeken in deze digitale bronnen? De auteurswetgeving nog zoveel problemen oplevert in het kennis delen in de digitale leer- en werkomgeving en daardoor massaal weer boeken worden aangeschaft?
De bibliotheek zou graag die rol van adviseur willen zijn, maar zij worden toch nog steeds gezien als faciliterend, ondersteunend. Bibliotheek Zuyd zou die positie moeten opeisen! Kom op Super Librarians!
De bibliotheek is al lang niet meer de enige plek waar informatie beschikbaar is. Maar de bibliotheek stelt zich nog te veel op als dienstverlener en bemiddelaar terwijl gebruiker zichzelf best wel kan bedienen. Als ze maar geleerd wordt hoe!
Wat is er veranderd sinds mijn blogpost 1 jaar geleden over de Super Librarian? Hoe ver zijn we in de rol als spil in lerende sociale kennisnetwerken?
Er zijn het afgelopen jaar weer de nodige stapjes gezet. Steeds meer opleidingen vinden informatievaardigheden belangrijk en geven het een plek in het curriculum.
Ik denk wel dat langzamerhand collectievorming van papieren materiaal wat los gelaten zou moeten worden.
Tot slot nog maar eens een keer het filmpje over de bibliotheek van de toekomst!
Ik denk wel dat langzamerhand collectievorming van papieren materiaal wat los gelaten zou moeten worden.
Bibliothecarissen van Zuyd werken mee aan onze eDingen@Zuyd, geven workshops over Google Apps, Social Bookmarking, Netvibes, RSS, microbloggen.Bibliotheek Zuyd zou zich ook moeten mengen in de sociale netwerken om op die manier gebruikers te wijzen op relevante informatie. Dus naast workshops en trainingen ook deelnemen in social media! Ook op dit gebied worden 1e stapjes gezet.
Echter gevoelsmatig wordt dit beleefd als weer iets erbij, terwijl ik denk dat dit dé rol moet zijn voor de bibliothecaris. Niet achter de bibliotheekbalie en boeken catalogiseren en uitlenen, maar het onderwijs in! Gezien de omvang van de formatie van Bibliotheek Zuyd zullen keuzes gemaakt moeten worden.
Eén digitale onderwijsbibliotheek? Dat betekent volgens MacKenzie Owen op nationaal licenties beheren, maar wat wordt dan het verdienmodel van de uitgevers? We betalen nu met zijn allen ongelooflijk veel voor licenties. Alternatieven als gebruik maken van Open Access-materiaal is nog steeds geen gemeengoed in het onderwijs.Oer het beschikbaarstellen van eigen publicaties via een Creative Common licentie is de bewustwording-campagne ook nog niet echt geland. En volgens mij participeren weinig docenten inWikiwijs.
Tot slot nog maar eens een keer het filmpje over de bibliotheek van de toekomst!
Dat er we in een veranderende omgeving werken moge duidelijk zijn. Maar Bibliotheek Zuyd overbodig? Nee toch?
Volgens MacKenzie Owen:
Je weet, ik ben niet zo zelf-destructief ;).
Benieuwd hoe jij hierover denkt, hoe mijn collega's van Zuyd en in het land dit zien. Laat je horen!
Judith
Volgens MacKenzie Owen:
De rol van bibliotheken bij kennisdeling wordt sterk belemmerd door het in stand houden van veel overbodigs. Door te kijken naar het daadwerkelijke informatiegedrag van studenten en daar onbevooroordeeld op in te spelen, kunnen we de bibliotheekvoorziening weer actueel en relevant houden.
Maar zou Bibliotheek Zuyd ook die feniks moeten zijn, en zichzelf (en haar boeken? zoals bij de start van ZuydPLEIN ;)) verbranden en daarmee ook het onderwijs te veranderen?
Is de bibliotheek daartoe in staat? Is dat haar rol?
Benieuwd hoe jij hierover denkt, hoe mijn collega's van Zuyd en in het land dit zien. Laat je horen!
Judith
